Snelle informatieverwerking en mogelijke valkuilen

'Snelle informatieverwerking' is vooral van toepassing op personen met een hoog cognitief vermogen. Dit houdt in dat ze over het algemeen beschikken over een goed geheugen, snel begrip, een sterk analytisch vermogen en uitstekende probleemoplossende vaardigheden.

Is het je eigenlijk al opgevallen dat je een goed geheugen hebt? Ik bedoel niet dat je al je studieboeken nog uit je hoofd kent, maar dat je precies toegang lijkt te hebben tot een enorme bibliotheek vol gegevens die je ooit hebt opgeslagen. Meestal ben je je hier niet van bewust, tot een gebeurtenis je even door die deur laat kijken en je denkt: ‘Wow, bizar dat ik me dát nog herinner’. Dit vermogen geeft je extra tools om verbanden te leggen en oplossingen te vinden die voor anderen misschien niet vanzelfsprekend zijn.

Het is niet zo dat je als hoogbegaafde per se altijd een goed geheugen hebt. Je kunt heel selectief zijn in wat je onthoudt en wat niet. Als iets je niet interesseert, zul je daar waarschijnlijk geen energie aan besteden. Of als iets te ongestructureerd of onvolledig is, laat je geheugen het gewoon los. Net zoals je in een bibliotheek geen boeken zomaar overal neerzet, zal je brein dat ook niet toestaan. Misschien ben je sterk in je werkgeheugen, maar is je langetermijngeheugen minder goed. Of je bent ‘twice-exceptional’, waarbij AD(H)D of ASS een rol speelt en je geheugen beïnvloedt.

Als je sterk bent in analytisch denken, ben je waarschijnlijk ook goed in het opsporen van verbanden. Het lijkt alsof dit aspect van je brein altijd actief is, met een specifiek deel dat voortdurend bezig is met het screenen van verbanden en patronen. Echter, in een school- of werkomgeving kan dit ook een valkuil zijn. Je kunt namelijk bijna overal verbanden zien. Er zijn zoveel complexe lagen dat het lastig is om te bepalen: wat bedoelen ze nu precies? Op welk niveau moet ik nadenken? En ook op emotioneel niveau kun je verbanden waarnemen, waardoor je al snel wordt opgeslokt door het uitgestrekte web van relaties en patroonherkenning. Ook het idee dat je een belangrijk verband zou missen, helpt niet echt om op te houden met zoeken. Misschien sta je immers net voor een grote doorbraak!

"Somewhere, something incredible is waiting to be known." - Carl Sagan

Het is makkelijk om jezelf te verliezen in het herdenken van concepten als verbondenheid. Je herdefinieert tot het bij je past, maar soms leidt dit ertoe dat je mijlenver van de start bent afgeweken. Soms is het erg fijn om je hierin te laten verdwalen, maar als je een concreet doel voor ogen hebt, wordt dit constant herdefiniëren een soort van eindeloze loop en beland je in een alles verterende complexiteit. Dit kan gevoelens van totale onmacht en intellectuele paniek veroorzaken, alsof je alle fundamenten onder je voeten verliest.

Misschien ging school heel makkelijk voor je, maar misschien ook niet. Zou het kunnen dat het moeilijker ging omdat het je nauwelijks prikkelde? Als de leerstof je niet uitdaagde, was het dan de moeite waard om te volgen? Dat je het simpelweg saai vond, zonder je daarvan bewust te zijn, omdat je dacht dat dit gewoon bij school hoort? 

Daarnaast kan de snelheid waarmee je leert of informatie verwerkt, leiden tot misverstanden met leeftijdsgenoten. Het kan vaak frustratie veroorzaken als anderen niet hetzelfde tempo kunnen bijhouden, wat kan leiden tot sociale isolatie. Het snelle denken kan voor anderen overweldigend zijn. Maar ook voor jezelf liggen misverstanden op de loer: als je snel antwoorden vindt op vragen, vraag je jezelf af: is dit alles? Misschien bedoelen ze iets anders? Kan het niet complexer zijn? 

"Arrange whatever pieces come your way." - Virginia Woolf

Als je snel denkt, zie je ook verschillende contexten van waaruit de vraag gesteld zou kunnen worden, en dus verschillende mogelijke antwoorden. Een eenvoudige vraag kan daardoor snel ingewikkeld worden. Zo kan iets wat complex lijkt, eenvoudig worden, maar andersom ook: iets wat eenvoudig lijkt, kan complex worden. Soms lijkt iets ingewikkeld voor anderen, maar past het precies bij jouw denkkader. Voor jou is het dan niet ingewikkeld, maar normaal, zonder extra moeite. De uitdaging is je hiervan bewust te zijn, omdat je niet de norm bent. Hierdoor ontstaan vaak misverstanden, omdat je verwacht dat anderen hetzelfde ervaren, wat meestal niet zo is.

Het leren herkennen dat je anders bedraad bent en dus anders naar dingen kijkt, is cruciaal voor je eigen welbevinden. Soms kan het waardevol zijn om geduld te leren, maar het is ook belangrijk om een omgeving te vinden waarin je wel op jouw snelheid mag denken en mag zijn.